Devam Geri Ders Dizisi Giriş sayfasına
Geçen derslerde
arızasız ve diyezli perdeleri gördük. Bu derste ise bemol arızalı,
yani temel perdeden yaklaşık yarım ton kadar daha pes
olan sesleri tanıyacağız. Bu kez de çok sayıda bemol
arızası olan bir makam seçtik: Kürdîli Hicazkâr. Bu dersimizde
örnek olarak Hanende Manol Ağa'dan "Bağa girdim
Kamışa" şarkısına çalışacağız.
Önce aranağme ile başlayalım:
İlk ölçüdeki yeni işaretler, geliş sırasıyla:
|
Hisar, Mi Bemol (=Re Diyez) |
Acem, Fa (=Mi Diyez) : |
Şehnaz, Tiz La Bemol (=Tiz Sol Diyez) |
Kürdî, Si Bemol (=La Diyez) : |
|
Ó |
ã |
• |
£ |
|
Solfejde okunuşu: Mi |
Solfejde okunuşu: Fa |
Solfejde okunuşu: La |
Solfejde okunuşu: Si |
1. En önemlisi:
Hamparsum'da bemol için ayrı bir işaret yok! Bemollü notalar
için bir önceki arızasız perdenin diyezi alınıyor :
Mi Bemol için Re Diyez, Si Bemol için La Diyez, v.b...
Arızalı bir notanın ne zaman diyez, ne zaman bemol olarak
değerlendirileceği, hangi notalarla birlikte
kullanıldığından
anlaşılıyor: Örneğin eserde (burada olduğu
gibi) Şehnaz'ın yanında Gerdâniye (Tiz Sol) da
kullanılıyorsa, Şehnaz'ı Tiz La Bemol olarak değerlendirmek
gerekiyor demektir. Yok eserde Tiz Sol değil de Tiz La
kullanılıyor olsaydı, o zaman Şehnaz'ı Tiz Sol Diyez
olarak değerlendirip solfejde "Sol" diye okuyacaktık...
Ama pratikte bütün bu fikir yürütmelere gerek olmuyor: Makamı,
makamın arızalarını tanıyorsak, arızanın diyez mi, bemol mü
olduğunu üzerinde düşünmeden kavrıyoruz. (Makamları iyice
tanımıyorsak, başlarda şu genel kural da yardımcı
olur: Türk Mûsikîsi makamlarında diyez daha az, bemol genellikle çok daha
sık kullanılır...)
2. Acem perdesini geçen dersten tanıyoruz. Ama orada o, Eviç'in yanında Mi Diyez diye kullanılıyordu. Bu makamda ise Eviç yok, buna karşılık solfejde "Mi" diye okunan Hisar (Mi Bemol) var. Bu yüzden burada Acem solfejde "Fa" diye okunuyor.
Şimdi ilk ölçüyü terennüm edelim:
ƒ ƒ …
„ Ò Ó ã • ” ã Ó Ò Â Ò £ ©
(Es) (ReMi) (FaLa) (SolFa) (MiRe) (DoRe) Si-i
Onaltılık değerlerin kısalığını belli etmek için yine ikişer ikişer gruplaştırarak yazdık. Bu birinci ölçüyü iyice öğrendiğinizden emin oluncaya kadar tekrar tekrar çalışın. İkinci ölçü birincinin hemen hemen tekrarı. Yalnızca sonda Re - Si Bemol yerine Mi Bemol - Tiz Sol notaları var. Şimdi iki ölçüyü birden, ama bu kez yardımsız, yukarıdaki yazılara da bakmadan okuyup tekrarlayın:
ƒ ƒ … ƒ ƒ …
„ÒÓ㤔ã ÓÒÂÒ£©„ÒÓ㤔ã ÓÒÂÓ”©
Üçüncü ölçü için tizini gördüğümüz La Bemolün bir de normali ile tanışacağız:
|
Zirgüle, La Bemol (=Sol Diyez) |
|
“ |
|
Solfejde okunuşu: La |
Devam Geri Ders Dizisi Giriş sayfasına